สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

แบ่งปัน

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นบุตรของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) กับท่านผู้หญิงจัน ท่านรับราชการอยู่นานถึงสามแผ่นดิน ตั้งแต่รัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 3) รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) และรัชกาลพระบาททสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5)

โดยเริ่มรับราชการเป็นมหาดเล็กหุ้มแพร ตำแหน่งนายไชยขรรค์ ในรัชกาลพระบามสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 3) ต่อมาเลื่อนขึ้นเป็นหลวงสิทธินายเวร จมื่นไวยวรนาถ พระประสาทสิทธิ์ พระยาศรีสุริยวงศ์ เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ และสมเด็จพระเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในช่วงที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ยังไม่ทรงบรรลุนิติภาวะ ระหว่าง พ.ศ.2411-2416

ท่านมีความผูกพันกับเมืองราชบุรีมาก และได้ทำงานเกี่ยวข้องกับเมืองราชบุรีมาโดยตลอด ตั้งแต่ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งนี้ ในประมาณปี พ.ศ.2411 ท่านได้พาครอบครัวและข้าราชการเป็นจำนวนมากออกมาพักอาศัยอยู่ที่เมืองราชบุรี โดยได้สร้างทำเนียบเป็นที่พักและตึกอาคารไว้เป็นจำนวนมาก ซึ่งทำเนียบที่พักของท่านนี้ ต่อมาได้ใช้เป็นกองบัญชาการรัฐบาลมณฑลราชบุรี ในช่วงเริ่มแรกที่มีการตั้งมณฑลราชบุรีขึ้น (ปัจจุบันเป็นอาคารสำนักงาน คลังโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และจัดแสดงกิจกรรมพิเศษหรือนิทรรศการพิเศษ ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ราชบุรี) และท่านได้ถึงแก่พิราลัยที่ราชบุรี

สำหรับภารกิจสำคัญที่ท่านได้ทำประโยชน์ไว้แก่เมืองราชบุรี มีดังนี้

-ในช่วงปี พ.ศ.2409-2411 ได้เป็นผู้อำนวยการขุดคลองดำเนินสะดวกเชื่อมแม่น้ำแม่กลองกับแม่น้ำท่าจีน โดย พระบามสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 4) ได้พระราชทานทรัพย์เป็นค่าใช้จ่ายส่วนหนึ่ง และท่านได้ออกทุนทรัพย์ส่วนตัวสมทบอีกส่วนหนึ่ง พร้อมกับได้สร้างวัดขึ้นริมคลองดำเนินสะดวกบริเวณหลักห้าแห่งหนึ่ง ซึ่งมีชื่อเรียกกันปัจจุบันว่า "วัดประสาทสิทธิ์"

-ในปี พ.ศ.2412 ได้สร้างถนนเริ่มจากหน้าเมืองราชบุรีไปถึงเขาวัง แล้วต่อมาได้มีการสร้างขยายไปจนบริเวณเขาแก่นจันทน์ ซึ่งต่อมาถนนสายนี้มีชื่อเรียกกันว่า "ถนนศรีสุริยวงศ์"

-ในปี พ.ศ.2414 ได้สร้างพระราชวังขึ้นบนเขาสัตตนารถ(เขาวัง) โดยผาติกรรมวัดที่เคยมีอยู่เดิมมาสร้างใหม่ที่บริเวณบ้านไร่ (วัดสัตตนารถปริวัตร ในปัจจุบัน) ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้เคยเสด็จพระราชดำเนินมาประทับแรมครั้งหนึ่ง หลังจากเสด็จประพาสไทนโยคในปี พ.ศ.2420 เพื่อเสด็จออกรับราชฑูตโปรตุเกสที่เข้ามาถวายพระราชสาส์น

-ในปี พ.ศ.2415 ได้สร้างวัดขึ้นโดยทุนทรัพย์ส่วนตัวเพื่อเป็นวัดประจำตระกูลบุนนาค ภายหลังจากการสร้างขึ้นประมาณปี พ.ศ.2421 จึงได้มีการกราบบังคมทูลถวายเป็นพระอารามหลวง และขอพระราชทานวิสุงคามสีมา พร้อมทั้งนามวัด ซึ่งพระบามสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ก็ได้ทรงรับเข้าเป็นพระอารามหลวงและพระราชทานวิสุงคามสีมา พร้อมทั้งพระราชทานนามวัดว่า "วัดศรีสุริยวงศ์วงศาราม" อันปัจจุบันเรียกโดยทั่วไปว่า "วัดศรีสุริยงศ์"

ที่มา : มโน กลีบทอง. (2544). พิพิธภัณพสถานแห่งชาติ ราชบุรี และจังหวัดราชบุรี. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์สมาพันธ์. (หน้า 256-257)

ข้อมูลเพิ่มเติม : ชมรมสายสกุลบุนนาค