ครูสุคนธ์ พรพิรุณ ศิลปินแห่งชาติ พ.ศ.2561 ผู้ประพันธ์เพลง"ราชบุรีที่รัก" ให้แก่ถิ่นกำเนิด

แบ่งปัน

คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ได้พิจารณายกย่องเชิดชูเกียรติ นางสุคนธ์ พรพิรุณ เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ผู้ประพันธ์เพลงไทยสากล) พุทธศักราช 2561

นางสุคนธ์ พรพิรุณ เป็นนักแต่งเพลงซึ่งที่เป็นที่รู้จักในนาม "พรพิรุณ" มีผลงานประพันธ์คำร้องมากกว่า 3,000 เพลง โดยมีเพลงที่สำคัญ อาทิ เพลง "เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม” ประพันธ์เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ (พ.ศ. 2529) เพลง "กาญจนาภิเษก" ในวาระครองราชย์ 50 ปี (พ.ศ. 2538) เพลง "72 พรรษานวรัชจักรีมหาราชา" เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 6 รอบ (พ.ศ. 2541) เพลง “ด้วยหัวใจที่แข็งแกร่ง” เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิ (พ.ศ. 2547) ฯลฯ

นางสุคนธ์ พรพิรุณ (อี๊ด) เกิดเมื่อวันที่ 1 พ.ย.2478 ที่ จ.ราชบุรี ในกรมทหาร นามสกุลเดิม "กุสุมภ์"  ต้นตระกูลของบิดาเป็นคน "โคราช"  มีวัดประจำตระกูล คือ วัดกุสุมภ์ศรัทธาธรรม ริมถนนมิตรภาพ จ.นครราชสีมา ซึ่งสร้างโดย คุณย่า แหน กุสุมภ์ 

นางสุคนธ์ฯ มีความรู้ความสามารถในการแต่งเพลงตั้งแต่อายุยังน้อย โดยในปี พ.ศ.2492 อายุเพียง 14 ปี เริ่มเขียนเพลงไทยสากลเพลงแรก ชื่อเพลง "มนต์จันทร์" ให้กับคณะละครวิทยุ "พันตรีศิลปะ" 

การศึกษาและการทำงาน

• ช่วงประถมศึกษา เนื่องจากอยู่ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 จึงต้องย้ายที่เรียนบ่อย ตามบิดาซึ่งเป็นนายทหารที่ต้องไปปฏิบัติหน้าที่ 
• จบประถมศึกษาปีที่ 4 จาก รร.อาจศึกษา จ.พระนครศรีอยุธยา
• จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 รร.เทเวศน์วิทยาลัย กรุงเทพฯ 
• จบมัธยมศึกษาปีที่ 2-6 จากโรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ เขตดุสิต กรุงเทพฯ 
• พ.ศ.2495 เข้าศึกษาต่อที่วิทยาลัยพยาบาลโรงพยาบาลหญิงในวิชาพยาบาลผดุงครรภ์และอนามัย  (ร.พ.ราชวิถี ในปัจจุบัน)
• พ.ศ.2496 ศึกษาการดนตรี ได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าวงดนตรีคนแรกของโรงพยาบาลหญิง
• พ.ศ.2504 เป็นข้าราชการชั้นตรี แผนกสงเคราะห์แม่และเด็ก ที่เทศบาลนครกรุงเทพฯ
• พ.ศ.2505 อบรมวิชาการทหารจากกรมการรักษาดินแดน และเข้าทำงานในกองดุริยางค์มณฑลทหารบกที่ 1  
• พ.ศ.2543 ได้รับปริญญาครุศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ โปรแกรมวิชาดนตรีศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

ประสบการณ์ด้านดนตรี

พ.ศ.2503 เข้าเป็นสมาชิกในวงสุนทราภรณ์ ทำหน้าที่ขับร้อง เริ่มแต่งเนื้อเพลงให้กับครูเอื้อ สุนทรสนาน โดยใช้ชื่อ "พรพิรุณ" ซึ่งตั้งให้โดย สมาน กาญจนะผลิน เริ่มประพันธ์เพลงแรกชื่อเพลง “ฉันยังคอย” ในปี พ.ศ. 2503  ต่อมาในปี พ.ศ.2505 ลาออกจากราชการทหารประกอบอาชีพอิสระแต่งเพลงขายเป็นหลัก แต่งเพลงให้กับวงดนตรีใหญ่ๆ หลายวง เช่น วงวายุบุตรของกองสลาก วงดนตรีของธนาคารออมสิน (ยุคครูสมาน กาญจนะผลิน เป็นหัวหน้าวงดนตรี) วงดนตรีสุราบางยี่ขัน (ยุคครูประสงค์ ภาคสุข เป็นหัวหน้า) ท้ายสุดอยู่กับวงดนตรีสุนทราภรณ์ตลอดมา เข้าบ้างออกบ้างเป็นช่วง ตามภาวะของความจำเป็นทางเศรษฐกิจ ในปี พ.ศ.2508 ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทานจากเพลง "ขอปันรัก" ขับร้องโดย เสกสรรค์ กุสุมภ์ ผู้เป็นน้องชาย 

ครูพรพิรุณ มีพรสวรรค์ที่สำคัญที่ครูเพลงทั้งหลายในยุคนั้นรู้กันดี คือ สามารถอ่านโน้ตปากเปล่าได้ทุกบันไดเสียง ไม่ต้องอาศัยเครื่องดนตรีใดๆ ทำเสียงให้ ถือเป็นปรมาจารย์ด้านดนตรีสากล ทั้งในด้านการเป็นนักประพันธ์เพลง โดยเฉพาะการประพันธ์คำร้องและทำนอง จะปรากฏผลงานในทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นเพลงปลุกใจ เพลงศาสนา เพลงเพื่อสถาบันพระมหากษัตริย์ เพลงประจำหน่วยงาน และเพลงประจำจังหวัด 

เพลงที่ทำชื่อเสียงให้มาก คือ คิมหันต์พิศวาท, อยากรักคนที่พลาดรัก, รอยมลทิน, ขอให้เหมือนเดิม, รางวัลชีวิต, ฝนหยาดสุดท้าย, ใครก็ได้ถ้ารักฉันจริง, ผิดด้วยหรือถ้าเราจะรักกัน, ใจชายใจหญิง, กว่าจะรักกันได้, ฉันยังคอย, หาดผาแดง, คนใจมาร ฯลฯ

ด้านการเป็นนักร้อง ครูพรพิรุณ สามารถร้องเพลงได้หลายภาษา ทั้งเพลงไทยสากล เพลงสากล และเพลงจีน ด้วยน้ำเสียงก้องกังวาน ความชัดเจนในการเปล่งเสียง อักขระ ตัวควบกล้ำ และอารมณ์ที่แทรกอยู่ในบทเพลง 

ขณะนี้ ครูสุคนธ์ พรพิรุณ ยังคงแต่งเพลงให้กับสถาบันต่างๆ มากมาย มีผลงานเพลงถึงปัจจุบันคาดว่าใกล้ 3,500 เพลง ปัจจุบันมีอาชีพเสริม  คือ เปิดสำนักงานโหราศาสตร์ยูเรเนียน เขียนคำพยากรณ์ลงในนิตยสารต่างๆ

หน้าที่ปัจจุบัน เป็นอาจารย์สอนวิชาการประพันธ์เพลงแก่นักศึกษาภาคดนตรี สถาบันราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา เป็นวิทยากรพิเศษในหลักสูตรอบรมเกี่ยวกับดนตรีและเพลงแก่ศูนย์ประยุกต์และบริการวิชาการมหาวิทยาลัยมหิดล เป็นวิทยากรอบรมการร้องเพลง และประพันธ์เพลงแก่สถาบันทั่วไป ผลงานที่โดดเด่น

1. ค้นคว้ารวบรวมเพลงไทยสากลจากยุคเริ่มต้นเมื่อปี 2446 จนถึงปัจจุบันของทุกครูเพลง รวมเป็นเล่มให้แก่มหาวิทยาลัย เพื่อประโยชน์ทางกาศึกาาในการประพันธ์เพลงของมหาวิทยาลัยและบุคคลทั่วไป
2. สร้างตำราว่าด้วยการประพันธ์เพลง ให้สอดคล้องกับทำนองตามหลักดนตรีสากล ให้แก่มหาวิทยาลัย เพื่อเผยแพร่กับนักศึกษาดุริยางคศิลป์และบุคคลที่สนใจทั่วไป
3. สร้างผลงานใหม่ให้เกิดในวงการเพลง และเพลงสถาบันต่างๆ
4. ประพันธ์เพลงให้กับวงดนตรีในส่วนราชการหลายแห่ง

การอบรมความรู้และหน้าที่พิเศษ

1. จิตวิทยาสำหรับเด็ก (จากวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี)
2. เข้ารับการอบรมวิชาทหาร (จากกรมการรักษาดินแดน)
3. เรียนโหราศาสตร์ยูเรเนียนจากโรงเรียนโหราศาสตร์กรุงเทพฯ รับประกาศนียบัตรจากเยอรมัน เขียนคำพยากรณ์ลงตามนิตยสารฯ
4. รับประกาศนียบัตรทางภาษาอังกฤษจากสำนักวาติกันกรุงโรม เมื่อเป็นนักเรียนมัธยมปีที่ 5
5. วิชาผู้นำในสนามเด็กเล่น เมื่อยังเป็นหัวหน้าย่อยสงเคราะห์แม่และเด็ก
6. เคยเป็นที่ปรึกษา พลเอกวันชัย อัมพุนันทน์ ผอ.องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก
7. เป็นที่ปรึกษาวงดนตรีกรมประชาสัมพันธ์ (โดยการแต่งตั้งจากอธิบดี อรุณ งามดี)
8. เป็นอาจารย์พิเศษสอนวิชาดนตรีระดับประถมศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 5 ปี (หยุดสอนเพราะไม่สะดวกในการเดินทาง)
9. สอนการจัดการอุตสาหกรรม คณะเทคโนโลยีฯ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า (พระราม 7)
10. เป็นวิทยากรให้การอบรมวิชาดนตรีระดับประถมศึกษา ให้แก่คณะครูและศึกษานิเทศก์ จังหวัด ปัตตานี - นราธิวาส - และยะลาบางอำเภอ
11. เล่นดนตรีได้หลายเครื่องมือ Electronic Organ, Piano, Hawaiian Guitar ร้องเพลงได้หลายภาษา ไทย จีน ญี่ปุ่น สเปน ปัจจุบันร้องเพลงที่ห้องอาหารเมธาวลัยศรแดง เสาร์ (กลางคืน) ทำงานที่ตรงนี้มา 5 ปีแล้ว แต่งเพลง เล่นดนตรี ร้องเพลง กับวงดนตรี "สุนทราภรณ์" เมื่อมีงานของวงเกือบทุกครั้ง
12. เป็นผู้เรียนรู้เทคโนโลยีสมัยใหม่เครื่องคอมพิวเตอร์ทางดนตรี โปรแกรมรุ่นแรก คือ Encore และ โปรแกรม Sibelius

ราชบุรีที่รัก 

ครูสุคนธ์ พรพิรุณ ในฐานะเป็นผู้ที่ถือกำเนิด ณ จ.ราชบุรี ท่านได้ประพันธ์เพลง "ราชบุรีที่รัก" ทั้งคำร้องและทำนองไว้ โดยมี คุณเพ็ญศรี   พุ่มชูศรี เป็นผู้ขับร้อง ถือเป็นเพลงที่มีความไพเราะ พรรณนาถึงสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ และวิถีชีวิตของคนราชบุรี ได้อย่างหมดจดงดงาม  และปัจจุบัน ชาว จ.ราชบุรี ยังคงใช้เปิดในโอกาสจัดกิจกรรมต่างๆ จนถึงทุกวันนี้

 

ปัจจุบัน ครูสุคนธ์  พรพิรุณ ได้อุทิศบ้านพักจัดตั้งเป็นสำนักงานเพื่อก่อตั้งสหกรณ์เพลงแห่งประเทศไทย เพื่อเป็นแหล่งรวมเป็นศูนย์กลางในการสืบค้นต่อไป

**************************

ที่มาข้อมูล

• คำประกาศเกียรติคุณ นางสุคนธ์  พรพิรุณ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ผู้ประพันธ์เพลงไทยสากล)
• https://th.wikipedia.org/wiki/สุคนธ์_พรพิรุณ
• บ้านคนรักสุนทราภรณ์. หนังสือ  "ครูเพลง" (ฉบับพิเศษ) ของ ถวัลย์  สุรภาพประดิษฐ์   http://websuntaraporn.com/suntaraporn/artist/pornpirun.htm
• ไร้ตัวตน ๒๕๐๐. https://youtu.be/9D26rmdJx0I
• https://haiku.maggang.com/ฝนหยาดสุดท้าย