ผมได้ไปอ่านหนังสือ กึ่งศตวรรษ 50 ปี โรงพยาบาลดำเนินสะดวก ได้พบประวัติของ นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ซึ่งท่านดำรงตำแหน่งเป็นผู้อำนวยโรงพยาบาลดำเนินสะดวกคนแรก เมื่อปี พ.ศ.2503-2505 และทำหน้าที่ควบคุมการก่อสร้างโรงพยาบาลสะดวก และหลังจากนั้นมาก็ไม่ทราบประวัติรับราชการต่อมาว่าดำรงตำแหน่งเป็นอะไร แต่ทราบว่า ต่อมาอีก 6 ปีว่า ท่านเสียชีวิตลงในวันที่ 27 ส.ค.2511 ณ บ้านพักในโรงพยาบาลราชบุรี ด้วยอายุเพียง 42 ปี 11 เดือน และมีข่าวลือว่า ท่านกินยาฆ่าตัวตายเพราะทะเลาะกับหมอในโรงพยาบาล
เรื่องราวของคุณหมอสมนึกฯ ท่านนี้ ผมเคยได้ยินพ่อกับแม่ได้พูดถึงอยู่บ่อยๆ ตอนผมยังเด็กว่า ท่านเป็นหมอที่รักษาเก่งมาก ผู้คนรักใคร่ ให้ความเคารพนับถือ และสังเกตว่าพ่อกับแม่ผมก็มีความคุ้นเคยเป็นพิเศษกับคุณหมอสมนึกฯ ด้วย ตอนที่คุณหมอสมนึกฯ เสียชีวิตนั้น พ่อผมอายุ 41 ปี และแม่ผมอายุ 46 ปี คงรุ่นราวใกล้เคัยงกับคุณหมอฯ ส่วนผมอายุเพียง 7 ขวบ ซึ่งตอนนั้น ผมก็ไม่ได้รู้เรื่องราวอะไรมากนัก รู้เพียงว่าทุกคนต่างเสียดายคุณหมอสมนึกฯ ว่ามาเสียชีวิตตั้งแต่อายุยังน้อย
นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ เกิดวันที่ 26 ก.ย.2468 เป็นบุตรชายคนโตของพระวิทิศวรการ-นางเนียม
ประวัติการศึกษา
- ศึกษาขั้นต้นจากโรงเรียนบ้านสมเด็จ, โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย (พ.ศ.2483-2484)
- เตรียมอุดมศึกษา (ตอ.รุ่น 4)
- ศึกษาแพทย์จากเตรียมแพทย์จุฬาลงกรณ์ และคณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล (พ.ศ.2493)
- ปี พ.ศ.2494 เริ่มรับราชการ (อายุ 26 ปี)
- ปี พ.ศ.2495 ย้ายเป็นนายแพทย์โท โรงพยาบาลเมืองราชบุรี
- ปี พ.ศ.2497 ได้รับการแต่งตั้งเป็นนายแพทย์ผู้อำนวยการโรงพยาบาลเมืองราชบุรี (อายุ 29 ปี)
- ปี พ.ศ.2503-2505 ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลดำเนินสะดวก ในระหว่างการก่อสร้าง เพื่อรับผิดชอบเรื่องงบประมาณการก่อส้ราง
คุณพ่อของชาวกระเหรี่ยง
คณะข้าราชการศึกษาธิการ จ.ราชบุรี และผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรี ถ่ายภาพร่วมกับครูโรงเรียนวัดบ้านบ่อและสาวชาวกะหรี่ยง ที่หน้าเสาเจดีย์พุทธแบบกะเหรี่ยงภายในวัดบ้านบ่อ ต.สวนผึ้ง ในคราวไปตรวจเยี่ยมโรงเรียนในราวปี พ.ศ.2511 คนที่ 2 จากซ้ายไปขวา คือ นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรีในขณะนั้น เป็นบุคคลที่ชาวกะเหรี่ยงให้ความเคารพนับถือและเรียกว่า "คุณพ่อ" เนื่องจากเป็นผู้ที่ช่วยชีวิตชาวกะเหรี่ยงที่ป่วยเป็นไข้มาเลเรียไว้เป็นจำนวนมาก หากคนไหนมีอาการหนักก็จะอุปการะส่งตัวมารักษาที่โรงพยาบาลเสมอ
คณะข้าราชการศึกษาธิการ จ.ราชบุรี และผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรี ถ่ายภาพร่วมกับครูโรงเรียนวัดบ้านบ่อและสาวชาวกะหรี่ยง ที่หน้าเสาเจดีย์พุทธแบบกะเหรี่ยงภายในวัดบ้านบ่อ ต.สวนผึ้ง ในคราวไปตรวจเยี่ยมโรงเรียนในราวปี พ.ศ.2511 คนที่ 2 จากซ้ายไปขวา คือ นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรีในขณะนั้น เป็นบุคคลที่ชาวกะเหรี่ยงให้ความเคารพนับถือและเรียกว่า "คุณพ่อ" เนื่องจากเป็นผู้ที่ช่วยชีวิตชาวกะเหรี่ยงที่ป่วยเป็นไข้มาเลเรียไว้เป็นจำนวนมาก หากคนไหนมีอาการหนักก็จะอุปการะส่งตัวมารักษาที่โรงพยาบาลเสมอ
ที่มา :
-พูลศรี จีบแก้ว.(2552). ภาพเก่าเล่าอดีต. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ราชบุรี, สำนักศิลปากรที่ 1 ราชบุรี กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม. (หน้า 80).
-เจ้าของภาพ : อ.สุรินทร์ เหลือละมัย
-เจ้าของภาพ : อ.สุรินทร์ เหลือละมัย
คำบอกเล่าของท่านวุฒิ บุญเลิศ
ท้ายภาพข้างบน(ภาพชาวกะเหรี่ยงวัดบ้านบ่อ) ในบล็อกราชบุรีศึกษา
"ถ้าจะกล่าวถึงความสัมพันธ์ของ คุณหมอสมนึก วิทิศวรการ อดีต ผอ.รพ.ราชบุรี กับคนไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงจังหวัดราชบุรีแล้ว คงไม่มีการจดบันทึกเป็นเอกสาร แต่ภาพที่นำเสนอมานั้นอย่างน้อยก็ ฉายภาพให้เห็นถึง ความเอาใจใส่ ต่อคนที่อยู่ในถิ่นทุรกันดาร ที่คุณหมอสมนึกฯ ท่านได้แสดงออกมา
ผมยังจำเหตุการณ์ที่คนกะเหรี่ยงสวนผึ้ง นั่งรถบรรทุกแร่จากสวนผึ้งมาเคารพศพคุณหมอ ที่บ้านพักในรพ.ราชบุรี ที่มี คุณหมอโสภี วิทิศวรการ ภรรยาท่าน ให้การต้อนรับการมาเคารพศพคุณหมอสมนึกฯ ในครั้งนั้น
กล่าวได้ว่า คุณหมอสมนึก วิทิศวรการ เป็นดังเช่นพ่อพระของคนทุกข์คนยาก รวมทั้งคนกะเหรี่ยงสวนผึ้งด้วย คนมีอาชีพถึบสามล้อรับจ้าง ที่อยู่หน้า รพ.ราชบุรี เวลานั้น ให้ความเคารพนับถือคุณหมอฯ มากครับ"
ย้อนเวลากลับไป ราวๆ ปี พ.ศ.2511-12 ช่วงเวลาที่กล่าวถึงนั้น บ้านเมืองของเรา มีความขัดแย้งทางด้านอุดมการณ์การเมือง พรรคคอมมิวนิสต์เริ่มเคลื่อนไหวทางตะวันตก คือ ต.ยางหัก อ.ปากท่อ, ต.สวนผึ้ง ต.ด่านทับตะโก อ.จอมบึง จ.ราชบุรี
สมเด็จย่าได้เสด็จพื้นที่เพื่อเยี่ยมราษฏร์ และให้กำลังใจ จนท. การเสด็จมาเยี่ยมของสมเด็จย่า จะมีทีมแพทย์พยาบาล จาก รพ.ราชบุรี มาด้วยเพื่อดูแลรักษาคนเจ็บป่วย
นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ก็นำทีมหมอพยาบาล มาด้วยทุกครั้งไป คุณหมอจึงเป็นที่รักของคนราชบุรี โดยเฉพาะคนทุกข์ยากที่อยู่ในถิ่นกันดาร
ต่อมาทางราชการได้สร้างโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน ที่หมู่บ้าน วังน้ำเขียว ต.สวนผึ้ง และได้ตั้งชื่อโรงเรียนหลังนี้ว่า โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน สมนึก วิทิศวรการ สะท้อนภาพให้เห็นว่า คุณหมอสมนึก วิทิศวรการ นอกจากเอาใจใส่เรื่องสุขภาพอนามัยแล้ว ท่านยังให้ความสำคัญกับการศึกษาอีกด้วย
ครับก็เป็น เก็บตก เล็กๆน้อย ที่อยากจะฟื้นความทรงจำ ที่ดีๆกับคนดีๆคนหนึ่ง ถึงท่านจะจากไป สิ่งดีๆที่ท่านได้ทำไปไม่ไม่สูญหายหรอกครับ ผู้คนอาจจะหลงลืมบางเรื่องราวบางเรื่อง แต่เรื่องดีๆงามๆ คงไม่มีใครลบเลือนได้ อย่างน้อยการแลกเปลี่ยนประเด็นนี้ ก็อยากให้กำลังใจกับ "ข้าราชการ" ข้าของพระราชา ได้มีกำลังใจ ทำดีถวายในหลวงครับ"
ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรี
"นายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการอยู่เป็นเวลานาน 16 ปี (ตัวเลขน่าจะเป็น 6 ปี-ผู้เขียน) จนถึงแก่กรรมในวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2511 ในช่วงเวลาดังกล่าวโรงพยาบาลราชบุรีมีการแบ่งแผนกตามสาขาวิชาหลัก มีการพัฒนาคุณภาพการบริการ ได้รับความนิยมเชื่อถือจากผู้มารับบริการมากยิ่งขึ้น และได้รับความสนับสนุนจากราชการและประชาชนในการก่อสร้างหอผู้ป่วยเพิ่มขึ้นจนมีจำนวนเตียงถึง 183 เตียง"
ที่มา : โรงพยาบาลราชบุรี. (2553). ประวัติโรงพยาบาลราชบุรี. [Online]. Available : http://rajburi.homelinux.net/dept/plan/report51/hos_%20history.htm .[2553, มิถุนายน 27].
ที่มา : โรงพยาบาลราชบุรี. (2553). ประวัติโรงพยาบาลราชบุรี. [Online]. Available : http://rajburi.homelinux.net/dept/plan/report51/hos_%20history.htm .[2553, มิถุนายน 27].
ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลดำเนินสะดวก
"นายแพทย์สมนึก ได้รับตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลดำเนินสะดวกคนแรก เพื่อรับผิดชอบเรื่องงบประมาณการก่อสร้าง จนได้สนิทสนมเป็นการส่วนตัวกับ นายอำเภอชาญ เวชเจริญ จนโรงพยาบาลเปิดบริการบำบัดรักษาผู้ป่วยทั่วไปอย่างไม่เป็นทางการ ก็มีคำสั่งแต่งตั้ง นายแพทย์สงวน ขันทอง นายแพทย์โทโรงพยาบาลบ้านโป่ง มาดำรงตำแหน่งแพทย์เอก ผู้อำนวยการโรงพยาบาลโรงพยาบาลดำเนินสะดวกต่อ ระหว่างนั้น นายแพทย์สมนึกฯ ก็ยังแวะเวียนมาสนทนากับนายอำเภอชาญ (ผู้ว่าฯ ชาญ) ซึ่งได้ปลูกบ้านอยู่กลางทุ่ง หลังโรงเรียนวัดโคกบำรุงราษฎร์ ประมาณ 1 กิโลเมตร และนายแพทย์ประสงค์ เศวตกนิษฐ์ ผู้อำนวยการคนที่ 3 ระหว่างปี พ.ศ.2510-2511 เป็นประจำ"
ที่มา : โรงพยาบาลดำเนินสะดวก. (2553). กึ่งศตวรรษ 50 ปี โรงพยาบาลดำเนินสะดวก. นครปฐม : เพชรเกษม พริ้นติ้ง กรุ๊ป.
"นายแพทย์สมนึก ได้รับตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลดำเนินสะดวกคนแรก เพื่อรับผิดชอบเรื่องงบประมาณการก่อสร้าง จนได้สนิทสนมเป็นการส่วนตัวกับ นายอำเภอชาญ เวชเจริญ จนโรงพยาบาลเปิดบริการบำบัดรักษาผู้ป่วยทั่วไปอย่างไม่เป็นทางการ ก็มีคำสั่งแต่งตั้ง นายแพทย์สงวน ขันทอง นายแพทย์โทโรงพยาบาลบ้านโป่ง มาดำรงตำแหน่งแพทย์เอก ผู้อำนวยการโรงพยาบาลโรงพยาบาลดำเนินสะดวกต่อ ระหว่างนั้น นายแพทย์สมนึกฯ ก็ยังแวะเวียนมาสนทนากับนายอำเภอชาญ (ผู้ว่าฯ ชาญ) ซึ่งได้ปลูกบ้านอยู่กลางทุ่ง หลังโรงเรียนวัดโคกบำรุงราษฎร์ ประมาณ 1 กิโลเมตร และนายแพทย์ประสงค์ เศวตกนิษฐ์ ผู้อำนวยการคนที่ 3 ระหว่างปี พ.ศ.2510-2511 เป็นประจำ"
ที่มา : โรงพยาบาลดำเนินสะดวก. (2553). กึ่งศตวรรษ 50 ปี โรงพยาบาลดำเนินสะดวก. นครปฐม : เพชรเกษม พริ้นติ้ง กรุ๊ป.
โรงเรียนสมนึกวิทิศวรการ
โรงเรียนสมนึกวิทิศวรการ ตั้งอยู่ หมู่ที่ 2 วังน้ำเขียว ตำบลท่าเคย อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี มี นางพรทิพย์ แสวงลาภ เป็นผู้อำนวยการ เป็นโรงเรียนประถมทั่วไป เปิดสอนถึง ป.6 รวมครูและผู้บริหาร 4 คน มีนักเรียนทั้งหมด 44 คน หมายเลขโทรศัพท์ 032228793 โรงเรียนนี้ สมเด็จพระบรมราชชนนีฯ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดป้ายโรงเรียน เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2514 (กำลังค้นหาข้อมูลเพิ่มเติม)
โรงเรียนสมนึกวิทิศวรการ ตั้งอยู่ หมู่ที่ 2 วังน้ำเขียว ตำบลท่าเคย อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี มี นางพรทิพย์ แสวงลาภ เป็นผู้อำนวยการ เป็นโรงเรียนประถมทั่วไป เปิดสอนถึง ป.6 รวมครูและผู้บริหาร 4 คน มีนักเรียนทั้งหมด 44 คน หมายเลขโทรศัพท์ 032228793 โรงเรียนนี้ สมเด็จพระบรมราชชนนีฯ เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดป้ายโรงเรียน เมื่อวันที่ 8 มกราคม 2514 (กำลังค้นหาข้อมูลเพิ่มเติม)
ริเริ่มวิทยาลัยพยาบาล
"วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ราชบุรี เป็นสถาบันที่มีวิวัฒนาการและได้รับการพัฒนาเป็นลำดับ โดยมีนายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรี เป็นผู้ริเริ่มให้มีการก่อตั้งเพื่อเป็นสถานศึกษาทางการพยาบาล แต่ต้องยุติไป"
ที่มา : วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ราชบุรี. (2553). เกี่ยวกับวิทยาลัย. [Online]. Available :http://www.bcnr.ac.th/history.php.[2553, มิถุนายน 27].
นายแพทย์ตัวอย่าง
เรื่องราวของนายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจมาก และกำลังจะสูญหายไปกับผู้ใหญ่ที่รู้เรื่องราวในสมัยนั้น ผมจึงพยายามรวบรวมนำมาเขียนบันทึกไว้ และคิดว่าหากได้เรื่องราวที่มากกว่านี้แล้ว ท่านน่าจะได้รับการยกย่องเป็นนายแพทย์ตัวอย่าง ให้แก่บุคลากรทางการแพทย์ พยาบาลและการสาธารณสุข ในจังหวัดราชบุรี ก็ได้ เรื่องราวหลายเรื่องเกี่ยวกับคุณหมอสมนึกฯ ยังคงพิสูจน์ไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสียชีวิตของท่านในวัยเพียง 42 ปี ได้บ่งบอกอะไรให้เราทราบ...ท่านเสียชีวิตเพราะโรคภัยไข้เจ็บ..หรือมีบางสิ่งบางอย่างกดดันท่านจนกระทั่งต้องกินยาตาย...
"วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ราชบุรี เป็นสถาบันที่มีวิวัฒนาการและได้รับการพัฒนาเป็นลำดับ โดยมีนายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลราชบุรี เป็นผู้ริเริ่มให้มีการก่อตั้งเพื่อเป็นสถานศึกษาทางการพยาบาล แต่ต้องยุติไป"
ที่มา : วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ราชบุรี. (2553). เกี่ยวกับวิทยาลัย. [Online]. Available :http://www.bcnr.ac.th/history.php.[2553, มิถุนายน 27].
นายแพทย์ตัวอย่าง
เรื่องราวของนายแพทย์สมนึก วิทิศวรการ เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจมาก และกำลังจะสูญหายไปกับผู้ใหญ่ที่รู้เรื่องราวในสมัยนั้น ผมจึงพยายามรวบรวมนำมาเขียนบันทึกไว้ และคิดว่าหากได้เรื่องราวที่มากกว่านี้แล้ว ท่านน่าจะได้รับการยกย่องเป็นนายแพทย์ตัวอย่าง ให้แก่บุคลากรทางการแพทย์ พยาบาลและการสาธารณสุข ในจังหวัดราชบุรี ก็ได้ เรื่องราวหลายเรื่องเกี่ยวกับคุณหมอสมนึกฯ ยังคงพิสูจน์ไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสียชีวิตของท่านในวัยเพียง 42 ปี ได้บ่งบอกอะไรให้เราทราบ...ท่านเสียชีวิตเพราะโรคภัยไข้เจ็บ..หรือมีบางสิ่งบางอย่างกดดันท่านจนกระทั่งต้องกินยาตาย...
(หากใครมีข้อมูลเพิ่มเติมโปรดกรุณา Post ไว้ที่ท้ายบทความด้วยครับ)
